Eind 2018 werden de winnaars van de Innovation Challenge Energieneutrale Sportaccommodaties van VWS bekendgemaakt. Vijf vooruitstrevende en innovatieve ideeën rondom energiebesparing en –opwekking zijn door de startups en mkb'ers gepresenteerd aan het Topteam Sport, dat dit initiatief ondersteunt vanuit het programma Sportinnovator. De winnaars Jellarious, Kuneverda, HoCoSto, StoredEnergy en Techniek in Tuinbouw, ontvingen een prijs van 100.000 euro. 

In een artikel van Sportinnovator vertelt Minister Bruno Bruins: “Het is mooi dat het recent gesloten sportakkoord zo in de praktijk wordt gebracht door deze vijf initiatieven, op deze manier worden sportaccommodaties ook daadwerkelijk duurzamer en klaar gemaakt voor de energietransitie”. De winnende innovaties richten zich op de uitdagingen voor sportaccommodaties met betrekking tot energiebesparing. Als voorbeeld kunnen kunstgrasvelden helpen bij het opwekken van energie en sportaccommodaties aardgasvrij gemaakt worden door energie- en warmteopslag.

De indieners van de ideeën zijn:
- Jellarious (zonnetapijt, dit is een zonnepaneel dat over het kunstgrasveld rolt wanneer er niet gesport wordt)
- Kuneverda (luchtdrukbatterij, opgewekte energie uit zonnepanelen kan worden opgeslagen)
- HoCoSto (warmteopslag, in combinatie met zonnecollectoren kan een sportcomplex zelfstandig warmte opwekken)
- StoredEnergy (opslag van energie uit zonnepanelen op daken van sportverenigingen)
- Techniek in Tuinbouw (energieopwekking vanuit tuinbouw naar het sportveld toe met een oprolbaar zonnepaneel over kunstgrasvelden)

Succesvolle pilots HoCoSto

Een sportclub onafhankelijk maken van een gasaansluiting door middel van warmteopslag. Winnaar HoCoSto is druk bezig met het ontwikkelen van een ondergrondse buffer. De door zonnecollectoren opgewekte warmte kan in de gepatenteerde ondergrondse buffer zes maanden opgeslagen worden, waardoor er in de winter opgeslagen zomerwarmte wordt gebruikt. Een pilot bij woonhuizen was succesvol, schreef Sportinnovator n.a.v. een interview met HoCoSto. Nu volgt de stap naar sportverenigingen. 

In de naam zit eigenlijk al wat het bedrijf doet, vertelt oprichter Gerda Geerts. ‘HoCoSto staat voor Hot Cold Storage. Wij hebben een buffer ontwikkeld, met een gepatenteerde bouwwijze, die warmte voor langere tijd kan vasthouden.’ De buffer wordt op vier meter diepte in de grond geplaatst en kan daar zes maanden lang warmte vasthouden.



In vergelijking met de andere prijswinnaars is HoCoSto al ver in de ontwikkeling van hun product. In 2018 zijn er al pilots geweest bij woonhuizen met de buffers en zonnecollectoren. Die bleken succesvol. Dit jaar wordt de stap naar de sport gemaakt. Dat is een ander verhaal dan woonhuizen, legt Geerts uit. ‘Sportaccommodaties hebben een ingewikkelde warmtevraag. Dat komt door de piekmomenten. Het douchen bijvoorbeeld, dat zijn grote piekvragen op specifieke momenten, zoals trainingsavonden en wedstrijddagen. Dat moeten we mee gaan nemen in onze berekeningen. En dan gaan we ervan uit dat we ook sportaccommodaties van het gas af kunnen helpen.’

Geerts denkt zelfs al verder dan de sport. ‘Scholen en zelfs appartementencomplexen en hele wijken: dat moet uiteindelijk mogelijk zijn. Sportaccommodaties zijn een mooie tussenmaat om mee aan de slag te gaan. Ook maatschappelijk vind ik het een mooi project, omdat sportclubs het financieel ook niet altijd gemakkelijk hebben.’ 

Meer lezen? Het volledige artikel van Sportinnovator vind je hier.

Kuneverda's luchtdrukbatterij: 'Met alleen zonnepanelen ben je er niet' 

Kuneverda is een bedrijf in duurzame oplossingen voor het bedrijfsleven en sport. Het bedrijf werkt aan de realisatie op sportclubs van luchtdrukbatterijen waarin stroom van zonnepanelen overdag kan worden opgeslagen, en vervolgens ’s avonds gebruikt. Het geldbedrag van de Innovation Challenge gaat onder andere naar een pilotproject. Managing partner van KuneVerda André van der Zwaan vertelt.


 

Steeds meer sportverenigingen schaffen zonnepanelen aan. Op zich een goede ontwikkeling. Maar, zo stelt van der Zwaan: met alleen zonnepanelen ben je er niet. ‘Het geeft een groene uitstraling, maar praktisch werkt het als volgt’, legt hij uit. ‘De zonnepanelen wekken overdag energie op, die je vervolgens terug levert aan het net omdat de sportvereniging die overdag niet gebruikt. ’s Avonds, als de zonnepanelen weinig energie meer opwekken, dán gaan juist de lampen aan bij sportverenigingen.’ Door middel van subsidieregelingen is het voor sportclubs nu aantrekkelijk om zonnepanelen aan te schaffen. Van der Zwaan wil dat de clubs ook een positieve businesscase kunnen maken als die subsidies wegvallen. Het idee dat KuneVerda heeft om dat te bewerkstelligen is de luchtdrukbatterij. 

Benieuwd naar hoe zo'n luchtdrukbatterij werkt? Lees verder in het artikel van Sportinnovator.

Prototype uitrolbaar zonnepaneel in volle ontwikkeling

Jelle Hilarius is ook één van de vijf winnaars van de challenge 'duurzame sportaccomodaties' en mocht daarna zijn innovatie verder uitwerken. Sportinnovator ging recentelijk langs om te kijken hoe de ontwikkeling van 'Jellarious' - een uitrolbaar zonnepaneel voor sportvelden buiten trainingen en wedstrijden - zich vordert. Begin dit jaar sprak Sportinnovator al eerder met oprichter Jelle Hilarius over zijn zonnetapijt dat over het kunstgrasveld schuift wanneer er niet gesport wordt. We schreven al eerder over het bezoek bij Jellarious.

Alle bronnen zijn afkomstig van: Sportinnovator
 

Ruim een jaar geleden was Jelle Hilarius één van de vijf winnaars van de challenge 'duurzame sportaccomodaties' en mocht daarna zijn innovatie verder uitwerken. Sportinnovator ging recentelijk langs om te kijken hoe de ontwikkeling van 'Jellarious' - een uitrolbaar zonnepaneel voor sportvelden buiten trainingen en wedstrijden - zich vordert. Begin dit jaar sprak Sportinnovator al eerder met oprichter Jelle Hilarius over zijn zonnetapijt dat over het kunstgrasveld schuift wanneer er niet gesport wordt. 



Vanaf begin 2019 is Jellarious al bezig met de ontwikkeling van een prototype, aldus het artikel van Sportinnovator. ‘We hebben een plek gevonden waar we kunnen bouwen. Daar gaan we de komende tijd kleine proefopstellingen maken om van alles te testen.’

De oprichter schat de kans groot in dat het zonnetapijt een product gaat worden dat sportverenigingen over een aantal jaar gaan gebruiken. ‘Alles wat je wil, dat kan je ook maken. Daar ben ik van overtuigd. Er zijn wel drie grote uitdagingen en vraagstukken. Hoeveel energie kan zo’n zonnetapijt opwekken, en hoeveel energie kost het in- en uitrollen? Dat moet natuurlijk rendabel zijn. Daarnaast: kan het zonnetapijt dat vele rollen aan? De flexpanelen zijn gemaakt om neer te leggen op een niet-vlakke ondergrond, niet voor het veelvuldig in- en uitrollen. En als laatste is het natuurlijk een financieel vraagstuk. Flexpanelen zijn nu iets duurder dan reguliere panelen, maar dat gaat de komende tijd veranderen.’

Ze begonnen na het winnen van de challenge met een klein demo-model. Om van het demo-model naar een volledig zonnetapijt op een kunstgrasveld te gaan vormt nog een te grote stap. Daarom zijn ze dit jaar, met de subsidie die ze hebben ontvangen uit de Innovation Challenge, bezig geweest met een prototype. Dit doen ze onder andere samen met de sociaal ondernemers van Mindt en Zwolse ingenieur Robert Colijn.

In oktober 2019 ging Sportinnovator op bezoek bij Jellarious om te zien hoe ver de ontwikkelingen zijn. Benieuwd naar hoe het nu gaat? Bekijk dan de onderstaande video.
   

StoredEnergy won €100.000,- bij de Innovation Challenge ‘Energieneutrale Sportaccommodaties’ van het ministerie van VWS, en start nu een pilot bij tennisvereniging Zuid-Hollandse Bergschenhoek, met als doel sportclubs in de toekomst te helpen om opgewekte zonne-energie op hun eigen grond op te slaan.

Als energie-adviseur onderzocht Neeteson in het verleden het energieverbruik van sportverenigingen in Nederland. Zo voerde hij energiescans uit bij meer dan honderd clubs in het hele land, er viel hem als ondernemer een terugkerende factor op. “Er waren in die tijd sowieso weinig clubs met zonnepanelen”, blikt hij terug. “Ze spraken vaak wel de wens uit om panelen te installeren, mede omdat de platte daken van clubhuizen zeer geschikt zijn hiervoor. Alleen lopen verenigingen dan tegen het probleem aan dat zij alleen maar stroom terugleveren en het niet zelf kunnen gebruiken.”

Neeteson schetst het probleem verder: “Uit de energiescans bleek zo veel winst te halen: het zijn perfecte locaties om panelen te plaatsen, alleen bezorgt het stroomnetbeheerders meer werk. Overdag wekken de zonnepanelen stroom op, maar dan is de stroomvraag laag. In de avond is er juist veel stroom nodig. Dan leveren zonnepanelen weinig tot geen elektriciteit op en moet er alsnog fossiel geproduceerde stroom worden ingekocht. Bij velen kwam al de vraag of het niet mogelijk was om de opgewekte stroom op te slaan bij de clubs zelf.”

 

Testperiode op de tennisclub
Vanuit deze probleemstelling ontstond het idee van een energieopslagsysteem bij StoredEnergy, die met hun idee in 2018 als een van de winnaars van de ‘Innovation Challenge Energieneutrale Sportaccomodaties’ van Sportinnovator uit de bus kwam. Na het winnen van de challenge zette StoredEnergy een pilot op om het energieopslagsysteem te testen en optimaliseren. Afgelopen maand werd op LTC Triomf het eerste werkende model gepresenteerd: een tijdelijk systeem gemaakt van second life batterijen van Timeshift, oftewel: afgeschreven batterijen van elektrische auto’s die nog prima gebruikt kunnen worden. De komende vier kwartalen worden diverse tests uitgevoerd op het systeem van ruim tweeduizend kilo.

De tennisvereniging uit het Zuid-Hollandse Bergschenhoek heeft in totaal 152 zonnepanelen en met de batterij van StoredEnergy kan genoeg energie worden opgeslagen om in de avond de twaalf banen - die 360 dagen per jaar worden gebruikt - te verlichten. Volgens Neeteson monitoren zij de komende maanden alle ontwikkelingen en kijken naar drie pijlers om het energieopslagsysteem op lange termijn te optimaliseren. “In eerste instantie kijken we naar de zelfconsumptie van de opgewekte zonnestroom: wordt de opgeslagen zonne-energie optimaal gebruikt? En wat voor invloed hebben minder zonnige dagen?”

‘Peakshaven’
Vervolgens richt StoredEnergy zich op het fenomeen ‘peakshaven’, waarbij Neeteson weer de huidige situatie schetst bij de sportclubs. “Elk gebouw heeft elektriciteitsaansluitingen van de netbeheerder nodig, waarbij sportverenigingen een grote aansluiting, puur om de baanverlichting aan te zetten”, legt hij uit. “Maar we kunnen de verlichting ook aanzetten met het energieopslagsysteem. Deze oplossing kan sportclubs veel geld schelen.”

Ten slotte onderzoekt Neeteson de mogelijkheid om op momenten dat stroom goedkoop is de batterij op te laden, en de stroom te verkopen wanneer deze duur is. “Anders krijg je dat het systeem in de winter mogelijk bijna niet gebruikt wordt”, voegt hij toe. “Idealiter valt hier zelfs een financieel rendement uit te halen.” In het laatste kwartaal van de pilot worden de drie bovengenoemde programma’s verder aangepast om een zo optimaal mogelijk energieopslagsysteem te ontwikkelen in de toekomst.

“Een stap in de goede richting"
Sportverenigingen volgen de ontwikkelingen van StoredEnergy met grote interesse. Zo richtte Neeteson een extra onderneming op, genaamd ‘Rent a Battery’, waarbij sportverenigingen in plaats van mobiele dieselaggregaten ook batterijsystemen van StoredEnergy kunnen huren. “De eerste aanvragen komen nu binnen, maar de vraag verschilt per club dus het is een flinke puzzel”, constateert hij. “Er valt gewoon genoeg winst te halen op het gebied van elektriciteitsverbruik bij de sportclubs, al kan het voor leken of vrijwilligers binnen de club een ingewikkeld verhaal zijn. Ons energieopslagsysteem en de daarbij behorende begeleiding kan een stap in de goede richting zijn.”

Meer informatie https://storedenergy.nl/en/

Bron: Sportinnovator
 

Er worden vijf pilots gestart. Lees daarover meer in dit nieuwsbericht.