Grote delen van Nederland bestaan uit Veengrond. Vooral in Noord- en West Nederland worden de uitgestrekte veengebieden al honderden jaren gebruikt als grond voor weidegebied voor koeien en landbouw. Om dit te kunnen doen moet de grond droog blijven. Hiervoor wordt water weggepompt.
Dit heeft er voor gezorgd dat in de loop der jaren de bodem enorm is gaan zakken. Op sommige plaatsen in Nederland is deze bodemdaling opgelopen tot enkele meters. Daarnaast komt er enorm veel CO2 vrij uit de veengrond als deze droogstaat. Dat moet veranderen. Daarom moet het grondwaterpeil omhoog.
Deze overstap vereist ook een verandering in het type gewas dat wordt verbouwd. Door het hogere grondwaterpeil zijn deze gronden steeds minder geschikt voor de melkveehouderij en wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor het telen van natte gewassen. Daaronder vallen bijvoorbeeld lisdodde, olifantsgras, riet, eendenkroos, wilde rijst, veenmos en cranberry’s. Naast teelt technische aspecten hangt de belangstelling bij agrarische ondernemers voor het overstappen naar dergelijke natte teelten sterk af van de afzetmogelijkheden van de opbrengst van deze gewassen. Daarbij gaat het zowel om de hoeveelheid als de prijs per kg opbrengst die ondernemers hiervoor kunnen ontvangen.
Deze challenge richt zich primair op toepassingsmogelijkheden van de opbrengst van natte vezelgewassen als lisdodde, riet en olifantsgras. Met opbrengsten van 10 ton/ds/ha voor lisodde en riet en 2 ton/ds/ha voor Miscanthus (olifantengras) lijken dergelijke natte teelten perspectiefvol mits de opbrengsten structureel en voor een redelijke prijs kunnen worden afgezet. Er lijkt in toenemende mate behoefte aan biobased en circulaire producten en lokaal geproduceerde grondstoffen en materialen. Naast laagwaardige toepassingsmogelijkheden in de vorm van strooiselmateriaal en biomassa voor energieproductie komen ook hoogwaardiger toepassingen in beeld bijvoorbeeld in de vorm van bouw- en isolatiematerialen waarvoor producten worden ontwikkeld. En daar ligt een kans voor boeren die de overstap willen maken naar de teelt van natte vezelgewassen. Met deze challenge willen we de ontwikkeling van dergelijke hoogwaardiger producten een impuls geven. Waarmee het rendabeler en interessanter wordt voor boeren om de overstap te maken naar de teelt van natte vezelgewassen.
We zijn met deze challenge dus op zoek naar producttoepassingen van natte vezelgewassen. Producten die vermarkt kunnen worden waarmee de vraag naar de gewasopbrengst van natte vezelgewassen toeneemt, agrarische ondernemers een redelijke prijs ontvangen voor hun gewasopbrengst en het daarmee aantrekkelijk wordt voor boeren om over te stappen naar het telen van natte vezelgewassen. We denken breed: het kan in de vorm van consumentenproducten, bouw- of isolatiematerialen of andere toepassingen.
Het doel is om producten waarin vezelgewassen van natte teelten zijn verwerkt (verder) te ontwikkelen op weg naar economische rendabele massaproductie. Zo kunnen we agrarische ondernemers perspectief bieden om over te stappen op de teelt van natte vezelgewassen en bodemdaling en CO2 uitstoot in de veenweidegebieden stoppen.
Hebben jullie het product/toepassing voor natte teeltgewassen? Dan ontvangen we graag jullie pitch!
Waar zijn we naar op zoek?
We zijn op zoek naar toepassingen van natte vezelgewassen en producten die er van gemaakt kunnen worden. Met de oplossing moet een grote (groeiende) afzetmarkt voor natte vezelgewassen worden gecreëerd die er voor zorgt dat het telen ervan economisch rendabel wordt. Het kan hierbij zowel gaan om de ontwikkeling van een prototype van een nieuw (nog niet bestaand) product of het zetten van een verdere (noodzakelijke) technische stap in de ontwikkeling van een product dat reeds in een ontwikkeltraject zit.
De producttoepassing:
Idealiter wordt de agrarische ondernemer betrokken bij de verwerking van de gewasopbrengst tot een hoogwaardiger grondstof, halffabricaat of eindproduct. Daarmee wordt de winstmarge voor de agrarische ondernemer groter.
Waar zijn we niet naar op zoek?
We realiseren ons dat biobased producten op basis van vezelgewassen wellicht ook gemaakt kunnen worden van vezelgewassen die onder droge omstandigheden worden geteeld. Maar daar zijn we bij deze challenge niet naar op zoek. We zoeken nadrukkelijk producten die gebruik maken van de gewasopbrengst van vezelgewassen die onder natte omstandigheden worden geteeld. En daarmee bijdragen aan het tegengaan van bodemdaling in veengebieden.
Wat is er te winnen?
Informatiebijeenkomst
We organiseren voor deze challenge een online informatiebijeenkomst op 8 februari om 10:00-11:00. Aanmelden kan via onderstaande button tot en met zondag 7 februari om 23:59. Deelname was niet verplicht. Lees de vragen en antwoorden hier terug.
Inschrijven, beoordeling & voorwaarden
Inschrijven doe je door middel van het indienen van een offerte. Gebruik bij je beschrijving in totaal maximaal 6 pagina’s A4 (3 bladzijden dubbelzijdig) exclusief voorblad en inhoudsopgave voor alle drie de subgunningscriteria tezamen, nummer de pagina’s. Let op: Lever je meer pagina’s in? Enkel de eerste 6 pagina’s zullen beoordeeld worden. De overige pagina’s zullen niet gelezen en beoordeeld worden.
De offerte mag in vrije vorm worden ingediend (presentatie/slide deck, briefvorm), maar moet als pdf-bestand worden geüpload (max. 30MB). Pitches in English are allowed. Waar deze offerte verder aan moet voldoen en hoe hij wordt beoordeeld staat in de formele offerte aanvraag (LNV_Productenvezelgewassen_offerteaanvraag.pdf).
Met indiening van je inschrijving ga je akkoord met de toepassing op de opdracht van de Algemene Rijksvoorwaarden voor het verstrekken van opdrachten tot het verrichten van Diensten 2018 (ARVODI 2018) uitgezonderd artikel 24 (LNV_Productenvezelgewassen_ARVODI-2018.pdf).
Over het SIR Intergov programma
De geselecteerde startups volgen een op maat gemaakt begeleidingstraject van vijf maanden dat bestaat uit drie onderdelen:
Timeline
Een volledige timeline staat in de offerte aanvraag. De belangrijkste momenten zijn als volgt:
Achtergrondinformatie
Beleidsbrief over de aanpak van de veengebieden: Kamerbrief van 13 juli 2020, Tweede Kamer vergaderjaar 2019-2020, Kamerstuk 32823 nr. 562Informatie over de ontwikkeling van natte teelten:
Vragen stellen was mogelijk tot maandag 15 februari 12.00.
De nota van inlichtingen met vragen en antwoorden uit de informatie meetup is gepubliceerd. Bekijk die hier.
anoniem 06-02-2021reageer
Goedendag, er wordt gesproken van een minimaal inkomen va 2000 euro per hektare.
Alle gegevens die over het gemiddelde melkveebedrijf( die zitten vooral op het veen wat vernat moet worden) bekend zijn geven een inkomen van iets boven 1000 euro per hektare over 2020.
Voor akkerbouwers ( die zitten maar op 10% van het veen in NL volgens het CBS) is dat bedrag onder de 1000 euro per hektare.
Kunt U mij Uw aanname van 2000 euro uitleggen?
dit is belangrijk want U stelt dat die een van de voorwaarden is warop beoordeeld wordt.
Ministerie van LNV 23-02-2021reageer
Wij hebben het nagevraagd bij enkele boeren in het
veenweidengebied. Zij geven aan dat 2000 euro per
hectare een reële schatting is.
anoniem 08-02-2021reageer
Het spijt ons zeer het hier te moeten opmerken .Wij verstaan onder natte vezelgewassen planten die groeien met een gemiddeld waterniveau van 20 cm onder tot 20 cm boven maaiveld maar met een gemiddelde van boven maaiveld.(Paludikultuur) En Miscanthus (https://www.wur.nl/nl/Dossiers/dossier/Olifantsgras-Miscanthus.htm) hoort daar absoluut niet toe. Allen al het idee dat je met een maishakselaar in vernat veen kan oogsten is een tamelijke utopie.Miscanthus komt uit warme streken en vindt 650 mm regen al genoeg. Onze vraag : Wat doet het droogte lievende Olifantsgras in een lijst met natte vezelgewassen????
Ministerie van LNV 23-02-2021reageer
U heeft gelijk dat miscanthus goed groeit bij droge
omstandigheden, maar ook bij nattere omstandigheden
kan dit gewas groeien. Hier zit nog zeker een uitdaging in.
We schatten daarom in dat de opbrengst van Miscanthus
2 ton/ds/ha is. In de onderzoeksrapportage ‘Natte teelten
voor het veenweidengebied (Verkenning van de
mogelijkheden van lisdodde, riet, miscanthus en wilg) kunt u hier meer informatie over vinden. U kunt de
onderzoeksrapportage vinden via de link 3425.pdf
(louisbolk.org).
Hoe kan organisch keukenafval (swill) hoogwaardig biobased hergebruikt worden?
Gezocht: een biobased, modulair en circulair bouwsysteem voor pilot entreegebouw Floriade
Hoe stimuleren we kringlooplandbouw met onze pachtprijzen?
Hoe kan organisch keukenafval (swill) hoogwaardig biobased hergebruikt worden?
Gezocht: een biobased, modulair en circulair bouwsysteem voor pilot entreegebouw Floriade
Hoe stimuleren we kringlooplandbouw met onze pachtprijzen?