Het efficiënt beheren van land en het creëren van beter evenwicht tussen landbouw en natuur vereist een andere aanpak. In het Nederlandse erfpachtsysteem zijn pachtprijzen momenteel gekoppeld aan de waarde van landbouwgrond. Op basis van verwachte opbrengst wordt vastgesteld wat de grond waard is. In de afgelopen decennia steeg de prijs van landbouwgrond, met als gevolg dat Nederland binnen de EU de hoogste gemiddelde aankoop- en pachtprijzen voor landbouwgrond hanteert.
Hoge pachtprijzen zorgen voor intensiever gebruik
De hoge pachtprijzen zorgen ervoor dat boeren landbouwgrond intensiever gebruiken om de opbrengsten te verhogen. De huidige agrarische grondmarkt en het pachtsysteem belonen deze strategie, maar intensieve landbouw is op de lange termijn niet houdbaar. Goedkope voedselproductie dient de welvaart namelijk enkel op korte termijn. Op de lange termijn heeft dit een negatieve invloed op de kwaliteit van de leefomgeving en de bodem.
Hierdoor vinden jonge boeren het steeds moeilijker om het bedrijf van hun ouders over te nemen. Voor nieuwkomers die pleiten voor radicaal innovatieve concepten en vormen van regeneratieve landbouw, zijn kosten en het ontbreken van langdurige toegang tot land grote belemmeringen.
Waar zijn we naar op zoek?
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is op zoek naar een bonus-malussysteem dat transparantie biedt voor de verhuurder, de pachter en de samenleving. Een systeem dat aantoont hoe de grondwaarde afhankelijk is van het agrarisch beheer. Met behulp van een aantal indicatoren (KPI’s) voor circulaire landbouw, zoals gedefinieerd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, zijn we op zoek naar een prototype van het bonus-malussysteem voor pacht. Hiermee willen we pachtboeren (en op termijn alle boeren) motiveren om de kwaliteit, productiecapaciteit en regulerende functie (zoals waterretentie, ziekteresistentie, CO2-fixatie en functionele agrobiodiversiteit) van de bodem te verbeteren en de biodiversiteit te vergroten.
Een goed bonus-malussysteem:
Een consult met door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit geselecteerde marktpartijen is onderdeel van de uitdaging.
Waar zijn we niet naar op zoek?
Nieuwe meetmethoden om de gezondheid en kwaliteit van de bodem te meten.
Wat is de impact?
De Kringloop Visie (een initiatief van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) is gericht op bewustwording voor het gebruik van grondstoffen, waaronder bodem, biodiversiteit, schone lucht en water. Alle agrarische bodems moeten in 2030 duurzaam worden beheerd. Dit project levert tevens een grote bijdrage aan het debat en ondersteunt de transitie naar circulaire landbouw - in balans met de natuur.
Wat is er te winnen in het programma?
Voorwaarden en selectiecriteria
Timeline
Vragen
Tom van Loef 06-12-2019reageer
In de omschrijving staat omschreven dat het gewenste bonus-malussysteem gebaseerd is op “een aantal indicatoren (KPI’s) voor circulaire landbouw, zoals gedefinieerd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit”. Ik ben benieuwd naar deze KPI’s en hoe het plan eruit ziet om de onderliggende data te gaan verzamelen. Zou u me hierbij kunnen helpen?
Ministerie van LNV 10-12-2019reageer
Beste Tom, Het ontwikkelen van KPI’s voor goed bodemgebruik en kringlooplandbouw maakt geen deel uit van de Challenge Pachtprijzen. De Challenge is gericht op het ontwikkelen van een prototype Bonus – Malus systeem: een methode voor waardering en beprijzen en vertaling naar voorwaarden als clausule bij/in een pachtcontract. Er is een extra toelichting over de KPI’s op de challenge pagina geplaatst.
Roeland Meek 10-12-2019reageer
Hallo allen, Ik heb me een aantal weken geleden opgegeven voor de informatiebijeenkomst van 12 december. Nu ben ik op zoek naar het programma, de agenda en de locatie van deze bijeenkomst. Ik heb hiervoor geen bevestiging ontvangen per mail. Kan iemand mij hiermee verder helpen, zie ik iets over het hoofd? vriendelijke groet, Roeland Meek
Ministerie van LNV 11-12-2019reageer
Beste Roeland, We hebben inmiddels via de mail contact met je gehad.
Frank Verhoeven 12-12-2019reageer
Mag ik als (mede)auteur van het KPI verhaal ook een challenge indienen?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
Beste Frank,
De overheid formuleert zelf challenges en niet de ondernemer. Je kunt als ondernemer dus geen challenge indienen. We gaan er vanuit dat je bedoelt dat je een oplossing voor een challenge wilt indienen. Je kan jouw voorstel voor een oplossing zeker indienen. Bij de selectieprocedure zal bij elke ingediende oplossing gekeken worden of aan de gestelde eisen in de aankondiging en het UEA voldaan is.
Susan Drion 18-12-2019reageer
In de omschrijving staat: "speelt in op de belangen van de pachter om deel te nemen aan het systeem (d.w.z. rendement, behoud van productiviteit, economische waarde van het land)". Kan het zijn dat jullie misschien verpachter (ipv pachter) bedoelen? Uit de informatie die we tijdens de meeting op 12 december hebben gekregen, lijkt dat logischer. Kan dat kloppen?
Ministerie van LNV 09-01-2020reageer
Beste Susan,
Ja, het antwoord speelt in op de belangen van de verpachter: rendement op geïnvesteerd vermogen in grond, behoud van productiviteit van de grond en behoud of ontwikkeling van de economische waarde van zijn bezit.
Het antwoord moet daarnaast uiteraard ook inspelen op de belangen van de pachter: behoud productiviteit van de grond, kostprijs beheersing /exploitatie, in kunnen spelen op nieuwe waarden oriëntaties en verdien perspectieven in markt en maatschappij.
Susan Drion 06-01-2020reageer
Hoe kan je als groep een pitch indienen?
Ministerie van LNV 09-01-2020reageer
Beste Susan,
Een groep kan twee vormen hebben.
De eerste vorm is een combinatie, dus een speciaal voor deze opdracht samengestelde onderneming die ingeschreven staat bij de KVK. Alle partijen zijn dan aansprakelijk. In dat geval is er één partij die optreedt als penvoerder.
De tweede vorm is dat er gewerkt wordt met een hoofdaannemer en onderaannemers. Hierbij is de hoofdaannemer volledig aansprakelijk.
De gekozen vorm moet op de juiste wijze worden vermeld in het UEA.
Vraag uit de Informatiebijeenkomst 07-01-2020reageer
Is het ook mogelijk om als samenwerkingsverband in te schrijven? Dus 2 Start-Up’s of personen die de krachten bundelen (consortium vormen)?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
Bij het invullen van het UEA kan worden opgegeven of een startup zelfstandig deel wil nemen, als onderdeel van een combinatie (consortium) of dat een startup onderaannemers wil inschakelen.
Vraag uit de Informatiebijeenkomst 07-01-2020reageer
Zijn de pachters en verpachters zich bewust van elkaars situatie?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
In sommige gevallen lijkt op individueel niveau minder sprake van directe kennis over elkaars belangen maar de meeste pachters en verpachters hebben voldoende contacten om elkaars directe belangen te kennen en voeren hier ook het gesprek over.
Vraag uit de Informatiebijeenkomst 07-01-2020reageer
De thema’s en KPI’s die gesteld worden, hoe worden die meetbaar gemaakt, welke meetmethoden, wie evalueert die meetmethoden en gemeten waarden en hoe worden ze vertaald naar natuur, ecologische en maatschappelijke waarde?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
De ontwikkeling van de KPI’s en de meetmethoden maken geen deel uit van deze Challenge. Wel kan het zinvol zijn voor geïnteresseerde kandidaten om zich te verdiepen in recente onderzoeken naar indicatoren en meetmethoden. Dat kan ondersteunend zijn aan verkrijgen van maximaal inzicht in mogelijkheden.
Vraag uit de Informatiebijeenkomst 07-01-2020reageer
Waarom zijn de Pachtprijzen niet meer gekoppeld aan de bodemkwaliteit en het agrarische voortbrengend vermogen?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
Tot 1995 werden de pachtprijzen berekend aan de hand van het opbrengend vermogen en de grondsoort. Nu wordt het opbrengend vermogen berekend waarbij de gemiddelde bodemkwaliteit van de regio feitelijk de pachtprijs bepaald. Dit omdat dit uitvoeringstechnisch goed te passen is aangezien op deze wijze de specifieke pachtnorm voor een bepaald perceel makkelijker centraal vast te stellen is.
Vraag uit de Informatiebijeenkomst 07-01-2020reageer
Hoe komen de pachtprijzen nu tot stand?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
Vanaf 2007 wordt op basis van het pachtprijzenbesluit de regionorm berekend aan de hand van de grondbeloning van referentiebedrijven. De pachtnormen zijn gebaseerd op de gemiddelde grondbeloning in de regio (pachtprijsgebied) met een correctie voor de rendementseis van verpachting. De berekening bestaat uit de volgende stappen: eerst wordt per regio de grondbeloning per hectare berekend op basis van een steekproef van referentiebedrijven. Daarna wordt op de grondbeloning op bedrijfsniveau 20% afgetrokken voor reserveringen van de pachter. En als laatste wordt er gecorrigeerd voor de rendementseis van de verpachter.
Vraag uit de Informatiebijeenkomst 07-01-2020reageer
Moet het persé een Bonus – Malus systeem zijn?
Ministerie van LNV 07-01-2020reageer
Nee, de essentie van de vraag is een “systeem”, werkwijze of prikkel te bedenken die zowel de verpachter als de pachter aanspreekt en die resulteert in een aangepaste bedrijfsvoering (maatregelen) en op termijn een betere bodemkwaliteit (fysische, chemische en biologische kwaliteiten).
Gezocht: toepassingen/producten van natte vezelgewassen zoals lisdodde, olifantsgras en riet voor een biobased economie
Hoe kan organisch keukenafval (swill) hoogwaardig biobased hergebruikt worden?
Gezocht: een biobased, modulair en circulair bouwsysteem voor pilot entreegebouw Floriade
Gezocht: toepassingen/producten van natte vezelgewassen zoals lisdodde, olifantsgras en riet voor een biobased economie
Hoe kan organisch keukenafval (swill) hoogwaardig biobased hergebruikt worden?
Gezocht: een biobased, modulair en circulair bouwsysteem voor pilot entreegebouw Floriade