Voldoende duurzame energiebronnen realiseren is een grote uitdaging. Het is een samenspel van heel veel verschillende partijen. Er moet plek worden gevonden, klanten moeten worden aangesloten en er moet grootschalig worden geïnvesteerd. De vraag naar energie terugdringen helpt daarbij enorm. Isoleren, zuinig gedrag en efficiënte installaties dragen daaraan bij. Om de energie van duurzame bronnen aan de hele stad te leveren zijn netwerken nodig. De aanleg daarvan is ingrijpend en vergt een grote investering.
De warmtetransitie in steden
Belangrijk onderdeel van de energietransitie in Nederland is de warmtetransitie, dit als gevolg van het besluit dat Nederland ‘van het gas los gaat’. Stadswarmte is een van de belangrijkste alternatieven voor ruimteverwarming als vervanging aardgas gestookte CV-ketels. Men voorziet daarbij een groei van stadswarmte van 5% naar 25% nationaal in de komende jaren. Omdat in Nederland aardgas voorhanden was, is de ontwikkeling van stadswarmte als product minder snel gegaan dan in andere landen. Stadswarmte is bijv. in landen zoals Denemarken, Finland en Ijsland verder ontwikkeld. Een van de elementen waarin in Nederland de ontwikkeling minder snel is gegaan is de transitie naar lage temperatuur warmtenetten. Waar in Nederland de netten opereren op 90-70 graden, worden er in Denemarken netten bedreven op veel lagere temperaturen. Voordelen van de lage temperatuur netten is dat er minder sprake is van warmteverliezen en dat het rendabel(er) wordt om duurzame warmtebronnen zoals geothermie aan te sluiten.
De uitdaginging: naar lage temperatuur netten...
Om duurzame bronnen te kunnen aansluiten is het noodzakelijk dat de gemiddelde temperatuur van warmte in stadswarmtenetten wordt verlaagd, terwijl het verschil tussen aanvoer- en retourtemperatuur zo groot mogelijk blijft. Met andere woorden: de warmte moet middels uitkoeling efficiënt uit het net worden onttrokken door afnemers. Een groot deel van technische maatregelen die hiervoor nodig zijn, zijn bekend en zullen in de verschillende warmtenetten in Nederland verder ontwikkeld worden.
...met particulieren en zakelijke gebruikers
Uitdaging bij deze ontwikkeling is de rol van de klant (zowel de zakelijke als de particuliere): een deel van het systeem dat invloed heeft op de temperatuur van het warmtesysteem, zijn de binneninstallaties bij klanten (radiatoren). Als deze binneninstallaties niet voldoende goed zijn ingeregeld (vermogen ongelijk verdeeld over de warmteafgifte – vaak radiatoren) heeft het als gevolg dat er relatief weinig warmte wordt afgegeven bij de klant (warm water vloeit snel weer naar buiten zonder de warmte af te geven in de woning/kantoorgebouw – met als gevolg slechte uitkoeling). De slechte uitkoeling heeft geen effect op de klant: de klant ervaart hierdoor geen comfort klachten en betaalt enkel de afgenomen energie. Dit effect is wel erg negatief voor het warmtenet omdat:
Voor Eneco, Uniper en de Gemeente Den Haag liggen er ambities de warmtenet keten te optimaliseren zodat restwarmte van bijvoorbeeld een ziekenhuis kan worden overgedragen aan omliggende huizen. De kernvraag waarvoor de partijen oplossingen zoeken is:
Hoe kunnen zakelijke en particulier klanten worden bewogen om zelf een rol te spelen in het realiseren van betere uitkoeling en daardoor een betere benutting van en verduurzaming van het warmtenet? Met andere woorden: hoe realiseer je achter de voordeur (van groot- en kleinverbruikers) invloed op de retourtemperatuur voor optimalisatie?)
Waar zijn we naar op zoek?
De probleemeigenaren zijn op zoek naar partijen die sociale innovaties kunnen ontwikkelen of aanbieden. Daarbij is ruimte voor concepten, prototypen en bewezen oplossingen met een innovatief karakter vanuit onderzoeksinstellingen, start ups en scale ups. Aandachtspunten voor oplossingen zijn onder anderen potentie voor schaalbaarheid, het overbruggen van de afstand tussen schaalniveaus (zakelijk en particulier), zichtbaarheid voor de stad en potentie voor lastenverlaging voor afnemers, veiligheid, duurzaamheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid.
Waar zijn we niet naar op zoek?
Wat is er te winnen?
Informatiebijeenkomst
We organiseren voor deze challenge een online informatiebijeenkomst op maandag 29 juni om 11:00-12:00. Aanmelden kan tot en met 25 juni, 17:00. Aanmelden informatiebijeenkomst
Vragen
Vragen over de inhoud van deze challenge kan je hier stellen op de discussion page. Vragen over het programma en de aanmeldingsprocedure zijn te stellen en te vinden bij de Frequently Asked Questions (FAQ).
Inschrijven en selectiecriteria
Inschrijven doe je door middel van het indienen van een Proposal (hier). Deze mag niet langer zijn dan 6 A4 + 3 A4 bijlage (in het zelfde document). Waar dit proposal verder aan moet voldoen en hoe hij wordt beoordeeld staat in de formele Aanbestedingsleidraad (pdf download). Lees die goed door!
Stuur met je proposal ook een ingevuld UEA in (Uniform Europees Aanbestedingsdocument (pdf download)).
Bij deelname ga je ook akkoord met de Algemene inkoopvoorwaarden van Den Haag: Algemene Inkoopvoorwaarden 2018 (pdf download).
De proposal mag in vrije vorm worden ingediend (presentatie/slide deck, briefvorm), maar moet als pdf-bestand (liggend of staand A4) worden geüpload (max. 30MB). Video’s, voorbeeldwebsites, etc. kunnen daarin worden opgenomen als link.
Pitches in English are allowed.
Timeline
anoniem 01-07-2020reageer
Is een deels technische oplossing uitgesloten en gaat het enkel over het sociaal innovatieve of is een combinatie nodig?
Gemeente Den Haag 01-07-2020reageer
De technische oplossingen om temperatuur te verlagen zijn wel bekend. Dus nu zijn we meer op zoek naar de sociale oplossingen. Technische oplossingen bestaan wel, maar een systeem dat de overgang van hoog naar laag creeert is nog niet veel over bekend. Hoe een klant daarmee omgaat in termen van investeren, zijn zaken waar wij tegenaan lopen als we met klanten praten. We zijn bereid om te investeren, maar daarna komt de vraag wat moeten we doen, wat levert het op qua geld en duurzaamheid.
anoniem 01-07-2020reageer
Is het ook bekend of er afnemers zijn die 110 graden nodig hebben voor hun processen?
Gemeente Den Haag 01-07-2020reageer
In principe leveren wij zelden 110 graden aan eindklanten (nooit warmer dan 90 graden) om technische en veiligheidsredenen. Er zijn geen klanten die 110 graden nodig hebben, en wij beloven dat ook nooit. De 110 zit echt in het voorstadium in het hoofdtransport.
anoniem 01-07-2020reageer
Zijn er partijen die perse 90 graden nodig hebben?
Gemeente Den Haag 01-07-2020reageer
Sommige klanten zijn daarop ingesteld, die draaien op 90 graden. Ziekenhuizen wilden bijvoorbeeld de temperaturen verlagen. Maar dat levert ook andere problemen op - want dan wordt b.v. de investering in (absorptie) koelmachines niet meer terugverdiend. Dit geldt met name voor zakelijke gebruikers. Voor kleingebruik, particuliere klanten, speelt dat minder.
anoniem 01-07-2020reageer
Is het bekend welke klanten dat zijn?
Gemeente Den Haag 01-07-2020reageer
Dat is redelijk bekend. Je kunt het opdelen in soorten gebruikers. We hebben een overzicht gemaakt (zie bijlage onderaan challenge pagina: Overzicht klanten Den Haag tbv uitkoeling).
anoniem 01-07-2020reageer
Is er specifiek een groep waar jullie een oplossing voor willen?
Gemeente Den Haag 01-07-2020reageer
Het werkt vooral als je in het hele net temperatuur kunt verlagen. Dus dan moeten alle klanten mee. Je kunt het wel voor 1 klant doen maar dan is je impact lager. We hebben in Utrecht met meerdere klanten gesproken. Dat was een lastig proces omdat je vast zit aan herinvesteringen etc.
Voor meer inzicht in soorten klanten waar het 'lastig' is, en de klanten die de hoogste retour geven waar we op kunnen prioriteren zie bijlage onderaan challenge pagina: Overzicht klanten Den Haag tbv uitkoeling.
anoniem 01-07-2020reageer
Is het bekend welke hoeveelheden die partijen afnemen? (GJ)
Gemeente Den Haag 01-07-2020reageer
Ja (zie bijlage onderaan challenge pagina: Overzicht klanten Den Haag tbv uitkoeling)
Hoe brengen we een lichtpuntje in een zware probleemstraat?
Tegengaan van eenzaamheid bij kwetsbare (jong) volwassenen met een licht verstandelijke beperking
Gezocht: innovatieve oplossingen waarmee de Scheveningse boulevard minder aantrekkelijk wordt voor ‘middelen-gebruikers’ om de overlast te verminderen
Hoe brengen we een lichtpuntje in een zware probleemstraat?
Tegengaan van eenzaamheid bij kwetsbare (jong) volwassenen met een licht verstandelijke beperking
Gezocht: innovatieve oplossingen waarmee de Scheveningse boulevard minder aantrekkelijk wordt voor ‘middelen-gebruikers’ om de overlast te verminderen